Покритиковали Саламаху, а «ЛіМ» обиделся?

Неужели, игрища с русскоязычными литераторами имеют место быть не только в «СБ-Беларусь сегодня», но и в «ЛіМе»?

Ирина Шатырёнок предоставила мне, похоже, отписку Татьяны Сивец, главного редактора «ЛіМа» по поводу статьи писательницы, члена Союза писателей Беларуси «Літаратура мясцовага разліву». Я публикую ее полностью.

«Шаноўная Ірына Сяргееўна!

Даводзім да Вашага ведама, што ў адпаведнасці з арт.31 Закона РБ ад 17.07.2008г. №427-З «Аб сродках масавай інфармацыі» галоўны рэдактар (рэдактар) сродка масавай інфармацыі нясе адказнасць за выкананне патрабаванняў, прад’яўляемых да дзейнасці сродкаў масавай інфармацыідадзенм Законам і іншымі актамі заканадаўства РБ. Таму ён мае права адхіліць інфармацыю, якая, па яго меркаванні, супярэчыць пэўным патрабаванням.

Да таго ж, у адпаведнасці з артыкулам 41 Закона ніхто не мае права абавязаць юрыдычную асобу, на якую ўскладзены функцыі рэдакцыі сродка масавай інфармацыі, распаўсюджваць адхіленыя ім інфармацыйныя паведамленні і (або) матэрыялы.

Акрамя таго, паведамляем Вам, што згодна са Статутам Рэдакцыйна-выдавецкай установы «Літаратура і Мастацтва», рэдакцыйна калегія з’яўляецца дарадчым органам дадзенай установы, таму прыстнасць аўтара артыкула разглядаемага артыкула на яе пасяджэнні не з’яўляецца абавязкавай умовай яе правядження.

З усяго вышэйзгаданага вынікае, што аўтар не мае права патрабаваць публікацыі артыкула.

Нагадваем, што паўторныя звароты (вусныя і пісьмовыя), у якіх не прыводзяцца новыя довады ці зноў адкрытыя абставіны, разгляду не падлягаюць і перапіска з аўтарам па дадзеным пытанні спыняецца.»

«Што да Вашага артыкула «Литература местного розлива», прапаную Вам азнаёміцца з ніжэйпададзеным адказам на яго загадчыка аддзела крытыкі газеты «ЛіМ» Алены Карп».

 ***

Адказ на артыкул І.Шатыронак

“Літаратура мясцовага разліву”

Кожны публіцыстычны артыкул мусіць мець стройную ўнутраную логіку і пэўную мэту, каб чытач мог зрабіць з яго высновы, пагадзіцца альбо не пагадзіцца з думкай аўтара. Адпаведна аўтар мусіць парупіцца і сфармуляраваць сваю думку ясна і празрыста, так, каб расчараваны чытач не шукаў пасля марна адказу на пытанне: дзяля чаго гэта пісалася.

Артыкул “Літаратура мясцовага разліву” такое пытанне пакідае без адказу. Логіку прасачыць складана, як у самім тэксце, так і паміж яго часткамі. Больш за тое, часта яны супярэчаць адна адной. Алагічнасць, разбэрсаная, нявывераная і непрадуманая структура – адзін з галоўных недахопаў артыкула.

Аўтар адхіляецца ад тэмы, падмяняе паняцці. Выкрывальніцкі пафас гэтага артыкула скіраваны ў нікуды, бо прыведзеныя тэзісы ніяк не пацвярджаюцца і не канкрэтызуюцца.

Акрамя лагічных і стылістычных, у тэксце вялікая колькасць арфаграфічных і пунктуацыйных памылак, сустракаюцца сказы з парушанай сінтаксічнай будовай (ад гэтага сэнс выказвання становіцца цьмяным, а артыкул – нечытэльным), словы ўжываюцца ў неўласцівым значэнні.

Заяўленная тэма – так званая “Літаратура мясцовага разліву” – абвяргаецца ужо на першай старонцы высновай пра тое, што падзел на сталічную і рэгіянальную літаратуру неправамерны і немагчымы. І абсалютна незразумела, навошта траціць столькі імпэту і паперы (аб’ём артыкула значна перавышае плошчу газетнай паласы) на тое, каб кляйміць мясцовых графаманаў, якія апрыёры літаратуру не робяць, тым боль што і прыдуманае для іх азначэнне аўтар адпрэчвае.

У сувязі з усім вышэйпададзеным, рэдакцыя газеты “Літаратура і мастацтва” пакідае за сабой права не публікаваць дадзены артыкул і прапануе аўтару звярнуцца ў іншыя выданні.

Галоўны рэдактар

Газеты “Літаратура і мастацтва”, Т.М.Сівец,  284 66 73

Отписка в стиле давно забытых советских времен. Я бы подобное назвал цензурой, поскольку статья не дошла до читателя, а ее уже раскритиковали и прокомментировали вместо него. Какая трогательная забота о читателях. Но они, полагаю,  сами в состоянии оценить статью Ирины Шатырёнок и предложить свое мнение.

«Кожны публіцыстычны артыкул мусіць мець стройную ўнутраную логіку і пэўную мэту, каб чытач мог зрабіць з яго высновы, пагадзіцца альбо не пагадзіцца з думкай аўтара».

Читатели, в подавляющем своем большинстве, не лингвисты и не литературоведы. Причем, каждый по-своему понимает прочитанный материал. Непонятно, к чему эта «средняя температура по госпиталю»?

Статья на русском языке опубликована на портале 13.11.2011 г. Очень интересна для обсуждения.

Не может быть, чтобы в «ЛіМе» все публикации соответствовали всем тем требованиям, которые предъявлены к статье Ирины Шатырёнок или все-таки к автору? Особенно умиляет «ўнутраная логіка». Для сведения, внутреннюю логику можно найти в каждом печатном материале, и даже, написанном на заборе. Если эту логику не обнаружила Татьяна Сивец и, как я понимаю, члены редколлегии, то в этом нет никакой вины автора.

Но, похоже, «ноги» этого отказа известной писательнице и критику, растут из другого места. Еще в феврале 2011 года Ирина Шатырёнок написала статью о повести А. Козлова «Можно ли примириться с ветром?». Под нажимом администрации Президента РБ ее опубликовали в «Беларускай думке». Позже она имела смелость покритиковать статью Владимира Саламахи «Служэнне літаратуры» («ЛiМ» ліпень 2011г.). Эта странная история тоже нашла отражение на нашем портале и ее можно прочесть. Это — «Уроки редактуры», 30.10.2011.

Для меня лично ситуация ясна: Ирина Шатырёнок написала критическую статью, которую неимоверно урезали. От этого статья изменилась до неузнаваемости. Мало того, венцом интриги явилось также название статьи, которое было изменено: «Атакі на ветракі», смысл которого поймет даже пионер. В результате лімовская «мельница» надежно придавила неугодного критика.

Из трех статей В. Саламахи («Дэвальвацыя сумлення» «ЛiМ» 5.11. 2010г., «Служэнне літаратуры» «ЛiМ» ліпень 2011г., «Ён заўсёды любіў Беларусь» «ЛiМ» верасень 2011г.), критический анализ которых провела Ирина, я нашел одну – «Ён заўсёды любіў Беларусь». Внимательно прочел ее.

«Кожны публіцыстычны артыкул мусіць мець стройную ўнутраную логіку і пэўную мэту…».

Внутренняя логика в статье Владимира Петровича «Ён заўсёды любіў Беларусь» довольно сложная. Да и цель не совсем ясна. Я полагаю, она должна соответствовать заявленному названию. Но говорить о любви Ивана Даниловича Сипакова к Беларуси В. Саламаха приступает лишь во второй половине статьи. А как же быть с этим:

«І абсалютна незразумела, навошта траціць столькі імпэту і паперы…».

Так же можно смело применить к его статье  и следующее, адресованное в отписке Ирине Шатырёнок:

«Аўтар адхіляецца ад тэмы, …прыведзеныя тэзісы ніяк не пацвярджаюцца і не канкрэтызуюцца».

Достаточно привести такие высказывания:

«Сёння ж толькі абыякавы да ўсяго не бачыць, што нямала хто з маладых і, што асабліва крыўдна, таленавітых выведзены з сапраўднай літаратуры (аналізуйце, нязгодныя, чаму і кім)…»;

«калі на вокладку выносіцца нейкі вобраз, імя, якое ствараюць “літрабы”. (У нас іх таксама хапае.)»;

«Яго творы перакладзеныя на многія мовы свету — няма патрэбы іх называць…»

и множество подобного, где даже не делается попытка подтвердить фактическим материалом или примерами. Вообще, все несколько первых страниц – сплошное адхіленне от темы статьи.

Подходим к тому месту, где все же начинается речь о заявленном в заглавии. Необходимо отметить, что этому следует интересное откровение автора, который «…меў гонар і шчасце працаваць побач з ім (Иваном Даниловичем-А.Н.) амаль два дзясяткі гадоў…».

И вот, пожалуй, самый важный элемент статьи. Янке Сипакову отказывают в издательстве книги – эссе «Зялёны лісток на планеце Зямля», как сам В. Соломаха отмечает «гэтага своеасаблівага, ім створанага партрэта любай яму Беларусі». Что же за такая «своеасаблівасць»? «Сказалі, што вельмі патрыятычная». Это очень интересная мотивация отказа. Вероятно, книга была очень эмоциональна. Но что делает В. Саламаха, который в то время работал «галоўным рэдактарам “Беларускай энцыклапедыі імя Петруся Броўкі». Последующие его действия и события очень важны. Я не буду описывать, и цитировать его многочисленные новые адхіленні от темы статьи.

«Што гэта за кніга, “Зялёны лісток на планеце Зямля”, я добра ведаў: меў гонар чытаць рукапіс. Таму адразу ж пайшоў да дырэктара нашага выдавецтва Таццяны Уладзіміраўны Бяловай. Варта мне было толькі, як кажуць, заікнуцца пра Сіпакова і яго кнігу, як адразу ж пачуў катэгарычнае: “Уладзімір Пятровіч! Неадкладна запускайце! І самым вялікім на сённяшні час тыражом. І на кожны раздзел — застаўка. Гэта ж — Іван Данілавіч Сіпакоў!” (Нашу ідэю падтрымала Міністэрства інфармацыі). Не буду казаць, як гэтаму радаваўся Іван Данілавіч».

… гаворачы пра выданне кнігі “Зялёны лісток на планеце Зямля” (2010), павінен сказаць, што супрацоўнікі нашага выдавецтва літаральна паўтара месяца (паралельна з выкананнем сваіх планаў) працавалі над ёй. Працавалі аддана, з гонарам, радасцю. І не толькі і не столькі таму, што Сіпакоў у энцыклапедычным выдавецтве займаў пасаду загадчыка рэдакцыі літаратуры і мастацтва, а яшчэ і таму, што яго любілі і паважалі як чалавека і як творцу высокага ўзроўню».

Вот так вот коллектив работников полтора месяца работал, выправляя рукопись. В результате, чья же книга появилась на свет? Но дело не в этом. Налицо использование служебных полномочий, полагаю. А вот Татьяна Сивец с ее штатом работников, не стала корректировать статью Ирины Шатырёнок, возможно, проставить пропущенную запятую или что-то подобное, а просто отказала в публикации под надуманными предлогами.

В общем, скорее всего, можно заключить: в «ЛіМ» пришла цензура не самого лучшего советского качества. А ведь главный редактор молода, и не может знать те времена и нравы. Так в чем же, в таком случае, дело? И «заікнецца» ли кто за Ирину Шатырёнок? Похоже, она теперь «персона нон грата» в «ЛіМе». Ей как бы намекнули:  мы же предупреждали тебя, говорили про «Атакі на ветракі»? Говорили. Не поняла? Тебе же хорошо так, ясно намекнули.  Ну,  а  теперь по полной программе, на официальном бланке разъяснили, кто ты и чего стоишь в нашей газете творческой интеллигенции Беларуси. И не творческая ты, Ирина, особа, и тем более не интеллигентная, и может даже не в Беларуси, так что «прапануем аўтару звярнуцца ў іншыя выданні»…

Источник: litkritika.by